Rondreis Marokko 2012
Dag 5
Fès
Dinsdag 20 maart
Het ontbijt in Hotel Mounia is niet verkeerd. Lekker stokbrood en voor het eerst
kunnen we ook van 'scrambled eggs' genieten. Lekker hoor! Vandaag gaan we op
verkenning in Fès. Het zal ook weer een intensieve dag gaan worden want in deze
Koningsstad is onvoorstelbaar veel te zien en te beleven. Ook hier gaan we onder
begeleiding van een lokale gids en dat is echt een prachtig persoon. Hier en daar
moet hij even aangespoord worden want hij neemt de tijd, koopt voor een kind een
ijsje, voor zich zelf sinaasappelen en komt heel veel bekenden tegen waar natuurlijk
even een praatje mee gemaakt moet worden. Heel apart.
Evenals de andere Koningssteden is ook Fès één en al levendigheid. De gids loodst
ons door smalle straatjes en dan staan we voor de mooie Bab Bou Jeloud poort die
de toegang markeert tot het centrum van Fès el-Bali en de Souks. Met een oppervlakte
van 3 vierkante kilometer behoort de Medina van het oude Fès tot de grootste ter
wereld. De ezels lopen hier zwaar bepakt door de smalle straatjes, karren vol
artikelen worden er rondgesjouwd en overal wordt van alles aangeboden voor zowel
de plaatselijke bevolking als voor toeristen. Kunstnijverheid is er ook volop met,
naar zeggen, wel 50 verschillende kunstvormen. Wat een belevenis. Dan duiken we een
steegje in en staan voor de ingang van de Dar el Mansour, met onder andere verkoop
van kleden en lederwaren. Er achter, in het hart van het oude centrum ligt een
authentieke leerlooierij en ververij, de Tanneries Chouara. Met het bureau voor
toerisme is overeengekomen dat toeristen vanaf de derde verdieping de leerlooierij
mogen bekijken, fotograferen en filmen. Gids Youssif geeft uitgebreid uitleg die
gepaard gaat met veel humor. Huiden van schapen, koeien, geiten of dromedarissen
worden ontdaan van haar, schoongemaakt en gewassen. Het is een hele belevenis en de
neuzen krijgen het zwaar te verduren. Het stinkt hier namelijk behoorlijk. Respect
voor de hardwerkende mannen in de looierij/ververij is hier echt wel op zijn plaats.
Natuurlijk is aansluitend de mogelijkheid om het één en ander te kopen. Even later
wordt druk onderhandeld over de prijzen van zowel jassen als tassen en de verkoop
loopt goed. We hebben het wel erg gezellig zo met elkaar. De groep gaat prima met
elkaar om zonder ook maar enige wanklank en dat is wel zo prettig. Met 39 personen
is dat eigenlijk best uniek te noemen.
Het drinken van een koffie laat nog even op zich wachten want we volgen de lokale
gids alweer door de smalle straatjes van de Medina waar we regelmatig, na het horen
van 'balek' of 'attention', aan de kant moeten vanwege hoog opgeladen ezels, karren
of de plaatselijke bevolking. Daar worden we door Youssif steeds op gewezen, rechts
aan houden is zijn advies want de plaatselijke bevolking heeft recht op snelle doorgang.
En gelijk heeft hij. Het bezoek aan een weverij levert weer prachtige kleurrijke
beelden op en ook hier kunnen we natuurlijk onze Dirhams kwijt aan sjaals, tafelkleden,
een kaftan of misschien toch nog aan een Djellaba, de in Marokko veel gedragen
wijde pij met capuchon. Veel dames krijgen er maar niet genoeg van en bewonderen
elkaars aankopen.
Naast drukke en volle straatjes liggen binnen de Medina ook een aantal 'stille'
gebedshuizen veelal voorzien van de mooiste mozaïeken. Dan is het eindelijk tijd voor
een versnapering met aansluitend de lunch. Wat een genot om op het dakterras van het
restaurant even rustig te genieten van koffie of thee en dat ook nog onder een stralend
blauwe lucht. In het beneden liggende restaurant wordt een typische maaltijd van de
plaats Fès geserveerd. Wij hebben gekozen voor Pastilla, een soort gevulde pastei met
kip. Lekker maar wel een beetje droog.
De middag wordt besteed aan de 'mellah', een oude Joodse wijk in El-Jedid. Ook
hier komen we in de uiterst smalle straatjes weer de meest vreemdsoortige zaken
tegen. Niet alle dagen van het jaar worden we geconfronteerd met hangende kamelen-koppen
of luidkeels kraaiende hanen. Gelukkig worden onze reukorganen ook positief
geprikkeld door de vele kruiden die hier worden verkocht. Opvallend genoeg is
nergens ook maar iets van ergernis te bemerken bij de plaatselijke bevolking ten
aanzien van elkaar en de enorme hoeveelheid aan toeristen die hier rondlopen. Oké,
geen foto's maken van gesluierde vrouwen want dat stellen ze niet op prijs en ook
de verkopers worden niet graag gefotografeerd, tenzij je er voor betaald. We zien
hier echt te veel om op te noemen.
Dan worden we weer door een deur geloodst en staan we op het binnenplein van de
Medersa Bou Inania. De grootste en weelderigste madrasa van Fès. Evenals de Karaouïne
moskee in de stad fungeerde deze madrasa, of wel moskee-school, als educatief
instituut. De gebedsruimte die aan het binnenplein grenst is niet toegankelijk voor
niet-islamieten. De sobere kamers op de bovenverdieping dienden om te slapen en te
studeren. Opvallend mooi zijn hier de houtsnijwerken en mozaïeken. Van hieruit
rijden we met de bus naar het Koninklijk paleis van Fès el-Jedid, de Dar el-Makhzen.
Het paleis is de residentie van de huidige en daarom niet toegankelijk voor toeristen
maar de buitenkant is bijzonder fraai met enorme bronzen deuren in een Moorse stijl.
De wandeling door de de Joodse laat duidelijk de verschillende kenmerken aan de bouw-en
woon stijl zien tussen Joden en Moslims. Joden laten graag zien hoe ze wonen en handel
drijven. Moslims daarentegen, houden van hun privacy en trekken zich liever terug
achter gesloten deuren.
Net buiten de Medina brengen we nog een bezoek aan de 'ceramisten' van Fès. Van de grijze
klei uit de omgeving worden in traditionele ovens mokken, schalen en vazen gebrand en
beschilderd maar ook handgemaakte mozaïeken en tegeltjes. Altijd wel weer leuk om te
bekijken en de mensen aan het werk te zien maar het is nu toch wel een lange dag aan het
worden. Wij en de groep willen terug naar het hotel om lichaam en hoofd even rust te geven
om alle opgeslagen indrukken van vandaag te verwerken. We eindigen de dag met het maken
van een overzichtsfoto van Fès, een bijzondere Koningsstad.
Moe, maar voldaan schuiven we om 20.00 uur aan tafel voor het nuttigen van een vegetarische
maaltijd, dit op aanraden van onze gids Youssif. Niet alle dagen 2x vlees is zijn advies.
Hij zorgt goed voor het inwendige systeem van zijn gasten. Het was vandaag een heksenketel,
soms een enorme chaos maar ongelooflijk leuk. Morgen kunnen we uitrusten in de bus als we
380 kilometer door de ceder-wouden van het Midden-Atlas gebergte overbruggen en ons naar het
zuiden verplaatsen. Morgen krijgt onze chauffeur Bourba het wederom voor de kiezen, veel
bochtjes draaien.
